Փաստեր Դիլիջանի Մասին

«Հայկական Շվեյցարիա» կամ «Փոքր Շվեյցարիա»․ այսպես են տեղացիներն անվանում Հայաստանի ամենանշանավոր հանգստավայրերից մեկը՝ Դիլիջանը։

Մի քանի փաստ ենք առանձնացրել փոքրիկ դրախտանման քաղաքի մասին։

Քաղաքը նախկինում կոչվել է Դելիջան։ Գտնվում է Տավուշի մարզում, Աղստև գետի ափին։

Դիլիջան քաղաքի անունը գրավոր աղբյուրներում առաջին անգամ հիշատակվել է 1666 թվականին ֆրանսիացի ճանապարհորդ Ժան Շարդենի ճամփորդական ծանոթագրություններում։

Դիլիջան քաղաքի անվան վերաբերյալ կան բազմաթիվ վարկածներ, որոնցից առավել հայտնի են այս երկուսը․ առաջին տարբերակի համաձայն քաղաքը կոչվել է ի հիշատակ Դիլի անունով մի հովվի, որը սիրահարված էր իր տիրոջ աղջկան։ Իշխանը, իմանալով այդ մասին, հրամայում է կորցնել հովվին անտառներում։ Հովվի մայրը, օր ու գիշեր լացելով, փնտրում էր որդուն՝ «Դիլի՜, Դիլի՜ ջան» կանչելով^։

Համաձայն մյուս վարկածի՝ «դիլի ջան» նշանակում է «քաղցր լեզու»՝ տեղացիների անուշ բարբառի շնորհիվ։

Դիլիջանում է գտնվում «Դիլիջան ազգային պարկ» -ը՝ բնության հատուկ պահպանվող տարածքներից մեկը։

Դիլիջանում գործում է արվեստի թանգարան, որտեղ ներկայացված են 19-20-րդ դարերի ռուսական, ուկրաինական և հայկական գեղանկարչության (Հովհաննես Այվազովսկի, Մինաս Ավետիսյան, Տատյանա Յաբլոնսկայա և այլք) և 17-19-րդ դարերի արևմտաեվրոպական գեղանկարչության նմուշներ (ժան Գրյոզ, Յուբեր Ռոբեր և այլք)։

Դիլիջանում է գտնվում “Միմինո” ֆիլմի հերոսներ Ռուբեն Խաչիկյանի (Ֆրունզիկ Մկրտչյան), Վալիկո Միզանդարիի (Վախթանգ Կիկաբիձե) և Իվան Վոլոխովի (Եվգենի Լեոնով) հուշարձանները։

Քաղաքում գործում է Դիլիջանի հանքային ջրերի գործարանը, որն արտադրում է «Դիլիջան» ապրանքանիշի հանքային ջուր։

Դիլիջանի տարածքում և շրջակայքում կա 32 ճարտարապետական հուշարձան։ Առավել նշանավորներն են Հաղարծինը, Ջուխտակ Վանքը, Մաթոսավանքը և Գոշավանքը՝ Մխիթար Գոշի պատվին։

19-րդ դարավերջից մինչև 20-րդ դարի սկիզբ Դիլիջանում գործել է «Ռոտոնդան»՝ ամառային ամֆիթատրոնը, որտեղ բեմադրվել են հայտնի դրամատուրգների նշանավոր գործեր։ Այն եղել է կովկասահայ մտավորականության ամենահայտնի հավաքատեղիներից մեկը:

ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն 2016-ին Դիլիջանը ներառել է Ուսման քաղաքների գլոբալ ցանցում։

Դիլիջանի կենտրոնական հատվածում գտնվում է հայտնի Սրճարան N2-ը, որտեղ աշխատում են երեխաներ՝ սկսած 14 տարեկանից։